Công ty Cổ phần Thương mại Visnam

Từ ngày 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực thi hành. Một trong những điểm mới quan trọng của luật này là mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, trong đó bao gồm chủ hộ kinh doanh và người lao động làm việc cho hộ kinh doanh.

1. Hộ kinh doanh là gì?

Theo Khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp:

Hộ kinh doanh là tổ chức do một cá nhân hoặc một nhóm người (là công dân Việt Nam) hoặc một hộ gia đình làm chủ, sử dụng không quá 10 lao động, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình.

Hộ kinh doanh không được mở chi nhánh, quy mô hạn chế, chủ yếu hoạt động nhỏ lẻ tại địa phương. Nếu muốn mở rộng quy mô phải chuyển đổi sang hình thức doanh nghiệp.

1.1. So sánh hộ kinh doanh và doanh nghiệp

Tiêu chí	Hộ kinh doanh	Doanh nghiệp
Pháp lý	Không có tư cách pháp nhân, không có con dấu	Có tư cách pháp nhân (trừ DNTN), có con dấu
Quy mô	Dưới 10 lao động, không mở được chi nhánh	Không giới hạn nhân lực, được mở chi nhánh
Thuế	Đóng thuế khoán, lệ phí môn bài	Nhiều loại thuế phức tạp hơn
Vốn	Không yêu cầu vốn tối thiểu	Có vốn điều lệ, dễ huy động vốn
Trách nhiệm	Toàn bộ tài sản cá nhân	Trong phạm vi vốn góp (trừ DNTN)

2. Từ 01/7/2025, hộ kinh doanh bắt buộc tham gia BHXH

Trước đây, hộ kinh doanh không nằm trong nhóm bắt buộc tham gia BHXH. Tuy nhiên, từ ngày 01/7/2025, theo Khoản 3 Điều 2 Luật BHXH 2024:

Chủ hộ kinh doanh và người lao động làm việc tại hộ kinh doanh đều thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

2.1. Chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia BHXH bắt buộc

Trước đây, chủ hộ có thể tham gia BHXH tự nguyện nếu có nhu cầu. Nhưng từ 01/7/2025, theo Điểm m, Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024:

Chủ hộ kinh doanh có đăng ký theo quy định pháp luật phải tham gia BHXH bắt buộc.

Việc này giúp đảm bảo an sinh xã hội cho chủ hộ, đồng thời tạo sự công bằng với các hình thức lao động khác.

2.2. Người lao động làm việc cho hộ kinh doanh

Người lao động làm việc tại hộ kinh doanh sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc nếu:

- Có hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

- Có hợp đồng từ 1 tháng trở lên.

- Có trả lương và chịu sự điều hành từ phía chủ hộ.

Hộ kinh doanh phải kê khai và đăng ký tham gia BHXH cho người lao động đúng quy định.

3. Mức đóng BHXH bắt buộc của hộ kinh doanh năm 2025

3.1. Đối với người lao động

Hộ kinh doanh sẽ đóng tổng cộng 21,5% trên quỹ lương của người lao động, gồm:

Quỹ đóng	Tỷ lệ
Quỹ hưu trí và tử tuất	14%
Quỹ ốm đau và thai sản	3%
Quỹ bảo hiểm thất nghiệp	1%
Quỹ bảo hiểm y tế	3%
Quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp	0,5%
Tổng cộng	21,5%

3.2. Đối với chủ hộ kinh doanh

Chủ hộ được tự chọn mức lương làm căn cứ đóng, trong giới hạn:

Thấp nhất: 2.340.000 đồng/tháng (mức tham chiếu năm 2025).

Cao nhất: 46.800.000 đồng/tháng (20 lần mức tham chiếu).

4. Mức phạt nếu hộ kinh doanh không tham gia BHXH

Căn cứ Nghị định 12/2022/NĐ-CP, nếu hộ kinh doanh vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH:

Hành vi vi phạm	Mức phạt
Không đóng cho một số lao động	12% - 15% tổng số tiền phải đóng (tối đa 75 triệu đồng)
Không đóng cho toàn bộ lao động	18% - 20% tổng số tiền phải đóng (tối đa 75 triệu đồng)

Lưu ý:

Mức phạt trên áp dụng cho cá nhân. Nếu hộ kinh doanh đăng ký theo hình thức tổ chức, mức phạt gấp đôi.
Cũng áp dụng với trường hợp chủ hộ không tham gia BHXH bắt buộc.

5. Thủ tục đăng ký BHXH cho hộ kinh doanh

Thời hạn: Trong 30 ngày kể từ ngày ký hợp đồng lao động đầu tiên.

Hồ sơ gồm:

- Tờ khai đơn vị (Mẫu TK3-TS) theo Quyết định 505/QĐ-BHXH.

- Báo cáo sử dụng lao động & danh sách người lao động (Mẫu D02-LT).

- Bảng kê thông tin (Mẫu D01-TS).

- Tờ khai người lao động (Mẫu TK1-TS).

- Giấy tờ chứng minh quyền lợi BHYT cao hơn (nếu có).

- Hợp đồng xuất khẩu lao động (nếu có nhân sự ra nước ngoài làm việc theo hợp đồng).

Nơi nộp: Cơ quan BHXH cấp quận/huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh.

Thời gian xử lý: Không quá 5 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ.

Kết luận

Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ 01/7/2025 là bước tiến quan trọng trong lộ trình an sinh xã hội toàn dân. Hộ kinh doanh, dù nhỏ lẻ, nhưng khi sử dụng lao động và hoạt động có đăng ký, cần nghiêm túc tuân thủ quy định về BHXH để:

- Bảo vệ quyền lợi cho bản thân và người lao động.

- Tránh rủi ro pháp lý, xử phạt hành chính.

- Hưởng đầy đủ các chế độ về hưu trí, ốm đau, thai sản, thất nghiệp, tai nạn lao động…

VISNAM luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong việc đăng ký, kê khai và thực hiện đúng các quy định BHXH theo Luật BHXH năm 2024.